"Çocuk Sağlığında Kör Ebeveynler İçin Erişilebilir Yöntemler” içerikli
38. aylık online değerlendirme toplantısı 15 Ocak 2020 tarihinde EGED – Uzaktan Eğitim Akademisi TeamTalk sunucularında gerçekleştirilmiştir.
Tutanak: Kamer Gülçin Yılmaz.
İletişim etkinlik ve farkındalık komisyonu tarafından gerçekleştirilen aylık değerlendirme toplantılarının ocak ayındaki gündemi çocuk sağlığında kör ebeveynler için erişilebilir yöntemler olarak Eged üye ve takipçileri tarafından belirlenmiştir.
Toplantı Ilgın Aygınoğlu moderatörlüğünde gerçekleşmiştir.
Bir önceki aylık değerlendirme toplantısının konusu olan kör ebeveynlerin çocuk gelişimindeki deneyimlerinden yola çıkarak kör ebeveynlere çocuklarının sağlık durumlarını anlayabilmeleri ve doğru bir şekilde değerlendirebilmeleri için, herhangi bir beklenmedik durumda kör ebeveynlerin ne yapabileceklerini konuşmak üzere aile hekimi olan ve aynı zamanda çocuk sağlığı alanında çalışan doktor Ahmet Mart konuk edilmiştir.
Kör ebeveynlerin yanı sıra toplantıya ilgi duyan katılımcılar da katılım göstermiştir.
Ahmet Mart konuşmasına yeni doğan, bebek, çocuk, ergen gibi kavramları tanımlayarak başlamıştır.
Tıp literatüründe, ilk 28 günlük döneminde olan bebeklerin yeni doğan şeklinde sınıflandırıldığını, 28 günlükten 6 yaşa kadar kapsayan dönemin ise bebeklik dönemi olarak tanımlandığını, 6-12 yaş döneminin çocukluk olarak tanımlandığını belirtmiştir.
Doktor Ahmet Mart 12 yaşa gelene kadar çocukların büyüme periyodlarında çeşitli farklılıkların olabileceğini, bebeklerin, çocukların yetişkin bireylere göre metabolizmalarının daha hızlı çalıştığını ve buna bağlı olarak bebeklerin, çocukların daha geç acıktıklarını, ebeveynlerin bu durum karşısında bebeklerinin, çocuklarının hiçbir şey yemediğini ifade ederek şikayetlendiklerini anlatmıştır. Ayrıca, çocuklara verilen abur cuburların çocuğu 2 saat boyunca acıktırmadığını ve buyüzden de çocuğun sağlıklı bir şekilde beslenemediğini eklemiştir.
Çocukların sağlıklı bir şekilde beslenememelerinin önündeki en önemli engellerden biri, çocuklarda gelişme geriliğine neden olan bazı maddelerin kullanılması, Marketlerde satılan ambalajlı paketler içerisindeki gıda ürünlerinin içine sanayi bölgelerinde kullanılan palmiye yağı konması şeklinde ifade etmiştir. Buna ek olarak, doktor Ahmet Mart palmiye yağı içeren gıdalara yönelik olarak henüz Türkiye’de kısıtlamaların getirilmediğini eklemiştir. Ayrıca, ebeveynlerin çocuklarına palmiye yağı içeren ürünleri, gıdaları ne kadar az tükettirirlerse çocuklarının o kadar sağlıklı olabileceğini belirtmiştir.

Çocuk sağlığında diğer bir sorun alanı vitamin eksikliği. Ahmet Mart, vitamin eksikliği olan bir çocuğun ellerinde, ayaklarında soyulmaların olabildiğini, çocuğun bulduğu her şeyi ağzına götürebildiğini belirtmiştir.
Ahmet Mart, çocuklarda vitamin eksikliğinin yanında çocuklarda yüksek ateş riskinin görülebildiğini, vücut ısısının normalde 36 derece olduğunu ve bulunulan ortamın sıcaklığına göre vücut ısısının değişkenlik gösterebildiğini söylemiştir. vücut ısısının 38 dereceyi geçmesiyle birlikte yüksek ateşin söz konusu olduğunu anlatmıştır.
Bebeklerde, yüksek ateş söz konusu olduğunda, öncelikle bebeği sakinleştirerek ağlamamasını sağlamak ve ardından bebeğin ilgisini başka yere odaklayarak bebeği ılık suda banyo yaptırmanın gerekli olduğunu vurgulamıştır. Tüm bu yapılabileceklerden sonra ılık duşun ardından bebeğin üzerinde 1 2 dakika havlu kalacak şekilde bebeğin ateşinin düşürülebileceğini anlatmıştır. Ek olarak, ılık duşun ardından bebeği kuruladıktan sonra ince kıyafetler giydirerek bebeğin ateşinin düşürülebileceğini ilave etmiştir.r
Doktor Ahmet Mart çocukta veya bebekte ateş anlama yollarını çocuğa ya da bebeğe elle temas edildiğinde, temas eden kişinin elini yakması, çocuğun veya bebeğin hızlı soluk alıp vermesi, köprücük kemiğinin üzerinde çıkıntının olması şeklinde özetlemiştir. Ayrıca, çocuğun çok hızlı nefes alıp vermesinin çocuğun ateşini yükseltebileceğini açıklamıştır.
Çocuğun veya bebeğin ateşinin düşürülebilmesi için saat başı duş aldırılabileceğini ve mümkün olduğunca çocuklara, bebeklere ilaç verilmemesi gerektiğini ilave etmiştir.

Çocuklarda havale
Dr. Ahmet Mart, vücut ısısının 40 dereceyi geçmesiyle birlikte havale geçirme olasılığının artabileceğini, Duş aldırdıktan sonra çocukta hala ateş varsa ve ateşi artıyorsa çocuğun hareketlerinin kısıtlanabileceğini, vücudunda hafif bir şişmenin ve kasılmaların söz konusu olabileceğini dile getirmiştir. Ek olarak, çocuğun sırt üstü yatırıldığında ense sertliği hissedildiğinde sağlık kuruluşuna çocuğun yetiştirilmesi gerektiğini ilave etmiştir.

Çocuklarda karın ağrısı
Doktor Ahmet Mart çocuk karnının ağrıdığını, dışkısını yaparken acıdğını söylüyorsa bir sağlık kuruluşuna müracat etmenin gerekli olduğunu vurgulamıştır. Çocukta isal başladığı zaman, 1 saatte 3 kez kustuğu zaman, karnında ağrıyan noktayı çocuk noktasal şekilde gösterebiliyorsa, çocukta yüksek ateşi olduğu zaman çocuğu doktora acil bir şekilde götürülmesi gerektiğini açıklamıştır. Ayrıca, karın ağrısı yaşayan çocuk zaman skalası belirtir diyerek eklemelerde bulunmuştur.

Yeni doğan bebeklerde bez değişimi
Doktor Ahmet Mart, kız ve erkek bebeklerinin üreme organları birbirlerinden farklı olduğundan dolayı kız bebeklerde sıklıkla idrar yolu enfeksyonunun görülebileceğini söylemiştir.
Kız ve erkek bebeklerin farklı üreme organları olmasından dolayı idrar yolu enfeksyonu fazla görülebilir kızlarda.
Bebek dışkısını yaptığı zaman, bebeği sırt üstü yatırarak ıslak mendille arka bölgeyi temizledikten sonra, erkek bebeğin altını temizlerken pipisinde ve testislerinde dışkı kalıntıları kalıp kalmadığını kontrol ederek erkek bebeğin alt temizliği gerçekleştirilmiş olur diyerek erkek bebeklerde bez değişiminde dikat edilmesi gerekenleri bu şekilde açıklamıştır.
Kız bebekler için, dışkılarını temizlerken yukarıdan aşağıya doğru temizlemenin büyük önem taşıdğını ve yukarıdan aşağıya doğru silinen mendille, tekrar ters yönde aşağıdan yukarıya doğru silinmesinin bebeğin vajinasına dışkısını itilmesine neden olabileceğini dile getirmiştir. Özetle, kız bebek dışkısını yaptığında altını temizlerken bir kere kullanılan mendilin tekrar kullanılmaması gerektiğini, yukarıdan aşağıya doğru silindikten sonra aşağıdan yukarı doğru tekrar silmenin bebeğin idrar yolu enfeksyonu yaşamasına neden olabileceğini vurgulamıştır. Ayrıca, Doktor Ahmet Mart, bebeklerin altlarının sık sık değiştirilmesi gerektiğini eklemiştir.
Bebek bezinde diğer bir dikat edilmesi gereken nokta, bebekte pişik yapmayacak bezi bulmak. Bebekte pişik yapmayacak bez bulunulduğunda ebeveynlerin devamlı olarak pişik yapmayan bezi kullanmaları gerektiğini ifade etmiştir.
Kız ve erkek bebeklerinde, kanamalı idrar olduğunda, bebeğin bezi değiştirildiği esnada, parmağın ucuna gelen sıvının kan olup olmadığının sıvının dokusuna göre değişebildiğini, kör ebeveynlerin kokusundan, sıvının dokusundan kanamalı idrar olup olmadığını anlayabileceklerini açıklamıştır.

Çocuklarda ve bebeklerde paraziter enfeksyon bulguları
Doktor Ahmet Mart, paraziter enfeksyon bulgularını, çocuğun yüzünde ve dudaklarında pütürlükler, popoda kaşıntılar, sık sık açlık hissi ve karın bölgesinde şişlikler olarak sıralamıştır. Ek olarak, çocuğu banyo yaptırırken çocuğun koltuk altlarında, kasıklarında bezelye büyüklüğünde bir şişlik olup olmadığını kontrol etmek ve bezelye büyüklüğünde bir şişlik saptandığında bir sağlık kurumuna müracat edilmesinin gerekli olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca, bezelye büyüklüğündeki şişliğin nedeni, cilt reaksiyonu olabileceği gibi sistemik bir rahatsızlık olabilir diyerek açıklamıştır.

Çocukta yaralanmalar, kanamalar
Ahmet Mart, çocuklarda burun kanamalarının nedenini, genellikle havanın kuru olması sebebiyle, daha ince kılcal damarları içerisinde barındıran sol burun deliklerinde, ekim, kasım gibi başlayan nisan mayısa kadar devam eden dönemde kanayabildiğini belirtmiştir.
Çocuklarda burun kanamalarını önleyebilmek amacıyla, çocuğun kaldığı odada nem düzeyini orta seviyeye getirebilmek için, büyük bir banyo havlusunu ıslatıp kalürferin üzerine koyulması gerektiğini açıklamıştır. Ayrıca, bunun yanında, çocuğun yattığı odaya soğuk buhar makinesi konulduğunda, odadaki nem oranının artabileceğini ilave etmiştir.
Çocuklarda burun tıkanıklığı
Çocuklar, 4 yaşına kadar ağızları kapalı şekilde uyurlar. 4 yaşından küçük çocuk ağzı açık şekilde uyuyorsa burnunun tıkalı olabileceğini, burun tıkanıklığı yaşayan çocuğun birkaç gün içerisinde hasta olabileceğini açıklamıştır.
Doktor Ahmet Mart burun tıkanıklığına çözüm olarak, burun spreylerinden faydalanılabileceğini, doğal vücut suyunun kullanılabileceğini Doğal vücut suyuyla çocuğun burnunun nemlendirilebileceğini ifade etmiştir. Çocuğun huzurlu bir şekilde uyuyabilmesi için burun tıkanıklığının olmaması gerektiğini, çocuğun huzurlu bir uykuda olup olmadığını anlayabilmek için ağzının kapalı olması ve kollarını 2 yana açık bir şekilde açması şeklinde açıklamıştır.

Erkek çocuklarında sünnet
Ahmet Mart, zorunluluk hali olmadığı sürece, fiziksel gelişim açısından sünetin 2 yaşından sonra yaptırılabileceğini dile getirmiştir.
Çocuğun ateşi yoksa çocuk hasta değildir.

Yeni doğanlarda bebek bakımı
Ahmet Mart, bebeklerin ilk doğduklarında, göbeklerinde göbek kordonunun yer aldığını ve bebekler doğduktan sonra kısa süre içinde göbek kordonunun düştüğünü belirtmiştir. 1 hafta süresince, bebeğin göbek kordonu düşdükten sonra eczaneden alınan alkollü bezle bebeğin göbeğinin o bölgesinin temizlenmesi gerektiğini açıklamıştır.
Doktor Ahmet Mart, yeni doğan bebek bakımında diğer hassasiyet gösterilmesi gereken alanları, göz muayenesi, kalça muayenesi ve hastalıklara karşı koruyucu, önleyici niteliği bulunan aşılar olarak açıklamıştır. Ek olarak, dünyada aşının güvenilirliğini sağlayan tek ülkenin Türkiye olduğunu söylemiştir.
Bebek bakımında emzirmenin büyük önemi olduğunu ve annenin sütünün gelmediği durumda, annenin sütü gelene kadar zorlaması gerektiğini anlatmıştır. Ayrıca, sütün yetersiz kaldığı durumda, mamaların kullanılabileceğini fakat; mama kullanımı sonrasında bebekte isal, gaz gibi sorunlar ortaya çıktığında eczaneden alınan reçeteli mamaların kullanılabileceğini ifade etmiştir. Aile hekimi dr. Ahmet Mart, “bebek, anne karnında, annenin kalp sesiyle yaşadığı için emzirme sırasında bebeğe kalp sesini dinletmek gerekiyor ve bunu yapmanın amacının, bebeğe güvende olduğunu göstermek” diyerek açıklamıştır. Ayrıca, “bebeğin ağzını meme başında uzun süre tutarak Anne, bebeği uzun süre göğüs kafesinde bekleterek bebeğe güvende olduğu mesajını vermelidir ve bu sayede anne ve bebek arasında daha güçlü bir bağ oluşmuş olur” diyerekemzirmenin önemini vurgulamıştır.

Uyuz hastalığı
Ahmet Mart, uyuzun yalnızca kirli insanlara geçmediğini, uyuzun her yerden kapılabileceğini, uyuz olan kişiyle yakın temas sonucunda uyuzun görülebileceğini açıklamıştır. Ayrıca, çocukların, bebeklerin uyuz olup olmadığının doğal kokularından anlaşılabileceğini ve vücutlarında çeşitli kabartıların, kabuklanmaların ve yaraların olması durumunda bir doktora gitmenin önemli olduğunu vurgulamıştır.

Toplantının 2. Bölümünde serbest kürsü formatına geçilmiştir ve katılımcılar, sünnet, aşı, aşının içerisindeki Prospektüsleri hakkında eklemelerde bulunmuşlardır. Ayrıca, merak ettikleri konularda sorularını dile getirmişlerdir.
Toplantı, katılımcılara diğer Aylık Değerlendirme Toplantılarının gündemlerini kendilerinin de belirleyebileceklerinin hatırlatılmasıyla sona ermiştir.
Toplantı ses kaydını mp3 olarak indirmek için tıklayın
Siz de aylık online değerlendirme toplantılarımızda konuşulmasını istediğiniz bir konuda gündem önerisinde bulunmak için, gündem öneri formunu kullanabilirsiniz
Gündem önerin, konuşalım!