Görme Engelli Üniversite Öğrencilerinin Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Yolları" başlıklı 96. aylık değerlendirme toplantısı, 28 Ekim Salı akşamı, 20/30da Google Meet üzerinde, Mihriban Boyacı moderatörlüğünde gerçekleşti.
Mihriban, görme engelli öğrencilerin erişilebilirlik sorunlarını henüz üniversiteye adım atmadan yaşamaya başladıklarından, Üniversite öğrencilerinin sorunlarının EGED bünyesinde ele alınan konularım başında geldiğinden söz ederek toplantıyı açtı.
Toplantıda, üniversitelerde kurulan engelli birimlerinin ünüversitelerdeki erişilebilirlik problemlerini gözle görülür şekilde iyileştirmelerine rağmen üniversitelerde fiziksel erişilebilirlik noktasında sorunların devam ettiği belirtildi.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Üniversitenin Engelli birimi temsilcisi ve üniversite yetkilileriyle bir fiziksel erişilebilirlik planı yapılması önerildi.
Bir katılımcı, üniversitede öğrenim gördüğü zamanlarda üniversitesinin fiziksel durumunu anlatması, kampüsü tanıtması için üniversitesinin Engelsiz Kampüs biriminden yardım istediğini ancak sonuca ulaşamadığını paylaştı. Ayrıca bulunduğu üniversitenin halka açık olmasından dolayı yaşadığı trafik sorunlarından bahsetti. Yaşanan sorunlar başta rektör olmak üzere yetkili herkese anlatıldığı halde sorunlarının çözülemediğini ve herhangi bir dönüt alamadıklarını belirtti.
Pandemiden sonra Üniversitelerin fiziksel erişilebilirliği noktasında geriye gidişlerin olduğu ifade edildi. Tarihi binalara sahip olan üniversitelerin fiziksel yapının korunması sebep gösterilerek fiziksel erişilebilirlik noktasında herhangi bir düzenlemeye gitmedikleri, bu nedenle de engelli öğrencilerin ciddi bir mağduriyet yaşadıkları vurgulandı.
Üniversitelerdeki akademik erişilebilirliğin büyük şehirlerde daha az yaşanabildiği, büyük şehirlerde yer alan üniversitelerde daha oturmuş bir sistemin bulunduğu ancak Anadolu'da yer alan üniversitelerde akademik erişilebilirlik sorununun oldukça büyük olduğu ifade edildi.
Katılımcılar, akademik erişilebilirliğin ders veren hocaya göre farklılık gösterebildiğini ifade ettiler. Görme engelli öğrencinin dersi takip edebilmesi için süreci kendi imkanlarıyla kolaylaştıran hocalar olduğu gibi tam tersi şekilde davranan hocalar olduğu belirtildi. Özellikle akademik kaynaklara eşit biçimde erişememek noktasında öğrencilerin sorun yaşadığı vurgulandı. Sorunların çözümünde her öğrencinin kendi kişisel çözümünü geliştirmek zorunda kaldığı söylendi. Özellikle hazırlık sınıfı ve yabancı dil öğrenmenin gerekli olduğu bölüm ve fakültelerde Braille kaynakların önemine dikkat çekildi. Birçok öğrencinin Braille kaynak bulma noktasında zorluk yaşadığı ifade edildi.
Bazı akademisyenlerin derslerinde gerekenden fazla görsel öğe kullanması nedeniyle görme engelli öğrencilerin hocalara kendilerini hatırlatmak durumunda kaldığından söz edildi.
Toplantıda, iyi kitap taramanın önemine de vurgu yapıldı. İyi taranmış bir kitabın hem ders takibinde hem de makale yazma noktasında kolaylık sağlayacağı belirtildi.
Öğrencilerin erişilebilirlik sorunlarının azaltılması adına kapsayıcı bir erişilebilirlik yönergesi hazırlanıp YÖK'e gönderilmesi önerildi. Bu yönergenin üniversiteler açısından yaptırımının olmasının gerekliliğine dikkat çekildi. Bu yönergenin tüm engel gruplarını ve tüm alanları kapsaması gerektiği belirtildi.
Açık öğretim fakültelerinin bazı bölümlerinde verilen dersi bir görme engelli öğrencinin takip ettiğinin dikkate alınmadığı, ders içeriklerinin ve içerikleri ilerletmenin erişilebilir olmadığı; bu konuya dair şikayetlerin dikkate alınmadığı dile getirildi.
Bir katılımcı, sınavlara okuyucu bulma noktasında yaşadığı sorunu iletişimsizlikle açıkladı. Yardım istemek için başvurdukları okutmanın gösterdiği sinirli tepkiye dikkat çekti. Bazı derslerde görme engellilere okuyuculuk yapan kişilerde o dersten biraz olsun anlamanın önemli olduğu belirtildi. İngilizce, matematik gibi alanlarda bilgisi olmayan okuyucuların öğrencinin sınav motivasyonuna etki ettiği ifade edildi.
Katılımcılar, sınavlarda ve içeriklerde PDF düzenlemelerinin yetersiz olduğunu vurguladılar.
YÖK'ün üniversitelerde kurulacak olan engelli birimlerini mecburi tuttuğu ancak her engelli biriminin öğrenciler için aynı verimlilikte çalışmadığı belirtildi.
Engelli öğrencilerin sorunlarının sağlıklı bir şekilde çözülebilmesi için her üniversitenin tüm engel gruplarının problemlerini kapsayan bir yönerge hazırlaması önerildi.
Bazı üniversitelerdeki engelli temsilciliği birim sorumlularının inisiyatif almadıkları, engelli öğrenciyi sorun yaşadığı kişiyle sorununu çözmeye yönlendirdikleri belirtildi. Bazı sorumluların 3 Aralık 10-16 Mayıs gibi tarihlerde etkinlik yaparak varlıklarını göstermeyi tercih ettikleri ifade edildi. Engelsiz Kampüs birimlerinde çalışan kişilerin engellilik alanında bilgi ve çalışma deneyimine sahip olmasının önemi vurgulandı, bu birimlerde çalışacak kişilerde sayılan niteliklerin aranması önerildi. Böylelikle ünüversiteler arasındaki keyfi uygulama farklılıklarının, çifte standartların önüne geçilebileceği söylendi.
Katılımcılar, engelli üniversite öğrencilerinin sorunlarının çözümü noktasında EGED'in yapabileceklerini şu şekilde sıraladılar:
Lise öğrencilerine yapılan "Hakkım Var" atölyesinin bir benzerinin üniversite öğrencileri için de düzenlenmesi.
Lise ve üniversite öğrencileri bir araya getirilerek üniversite öğrencilerinin deneyimlerini lise öğrencileriyle paylaşması.
Üniversite öğrencilerinin ihtiyaç duyacağı her şeyin yer aldığı, kendini sağlam tutabilmenin yollarını içeren bir el kitabı, öğrencilerin haklarının neler olduğunu içeren bir kitapçık VB., bir veri seti hazırlamak.
Üniversitelerin engelli birimleriyle kurumsal iş birliği yapmak.
Toplantıda, öğrencilere EGED'in üniversite öğrencileriyle ilgili yaptığı çalışmaların takip edilmesi önerildi. Yapılan podcast yayınlarını dinlemek, AylıkOnline Değerlendirme Toplantılarının tutanaklarını okumak gibi faliyetlerin öğrencinin yararına olduğunun vurgusu yapıldı.
Katılımcılar, son zamanlarda yapay zeka teknolojisinde süren gelişmelerin sorunların çözümünü kolaylaştırabileceğini ifade ederek geleceğe dair umutlu olduklarını dile getirdiler. Toplantı bu konuşmaların sonrasında sona erdi.
Siz de aylık online değerlendirme toplantılarımızda konuşulmasını istediğiniz bir konuda gündem önerisinde bulunmak için, gündem öneri formunu kullanabilirsiniz
Kategori:
İlgili Çalışma Komisyonu: İletişim, Etkinlik ve Farkındalık Komisyonu