"Engellilik ve İletişim" başlıklı 82. Aylık Online Değerlendirme Toplantısı, 25 Nisan 2024 tarihinde Google Meet platformunda gerçekleşti. Toplantının moderasyonunu Mihriban Boyacı üstlendi.
Toplantıda şu sorulara yanıtlar arandı:
*Sağlamcılık ve mikro saldırganlık ne anlama geliyor?
*Yardımseverliğe ve hak temelliliğe nereden bakıyoruz?
*Engellilikte sosyal uyum ve iletişim nerede bitip nerede başlıyor?
*Gündelik yaşamda sınırlarımız, hak alanlarımız, bireyselliklerimiz ve toplumsallıklarımız nasıl şekilleniyor?
*Engellilik iletişiminde eylemsel ile söylemsel boyutlar şeklinde bir ayrım yapıldığında, yaşanan sorunlar ve bunların değişimine dair ne tür farkındalık çalışmaları yapılabilir?
Toplantıda ilk olarak, sağlamcılık ve mikro saldırganlık kavramları tartışıldı. Katılımcılar, sağlamcılığı ruhsal ve fiziksel açıdan bir sorunu bulunmayan kişilerin kendi ihtiyaçlarını önceleyerek dezavantajlı kişilerin ihtiyaçlarını ötelemesi olarak tanımladılar.
Hem engellilerin hem de sağlamcılık yapan bireylerin ötekileştirme yaptığının farkında olmadığı belirtildi. Kişilerin sağlamcılık bariyerlerinin çocuklukta yaşadıkları deneyimlerle kırılabileceği ve kendine yeten engellileri gördükçe bu bariyerin daha da küçüleceğine dikkat çekildi.
Mikro saldırganlığın engelliler dışında toplumun ötekileştirdiği başka gruplara da yapıldığı vurgulandı. Ayrıca engelli bireyin engeli konusunda sağlamcılık yapılmasına tepki gösterirken diğer mikro saldırganlıklara göz yumduğuna değinildi. Sağlamcılığın kökenin Antik Yunan’a kadar gittiği, ilerleyen yıllarda da devam ettiği dile getirildi. Bu görüş çeşitli örneklerle desteklendi. Sağlamcılık kavramının ülkemizde tam olarak oturmadığı, bu kavramın batıya dayandığı belirtildi.
Sağlamcılığın diğer bir boyutunu da toplumdan getirilmiş kodlarınengelli birey tarafından içselleştirilmesi olduğu ifade edildi.
Hak temellilik ve yardımseverlik kavramlarının iç içe geçtiği belirtildi. Hak temelliliğin ihtiyaç odağından uzaklaşmaması gerektği vurgulandı. Yardımın yapanı üstün bir kişi olarak hissettirdiği, engellilerin haklarını istediğinde bu üstünlüğün eşitlendiği, hem bireysel, hem toplumsal yaşamda bu durumun yardımı yapanın eşitlenmeyi kabullenmediği vurgulandı.
Hak temellilik ve yardımseverlik kavramlarının özellikle devlet kurumları ve STK’ler bünyesinde netleştirilmesinin gerekliliği vurgulandı. Sağlamcılıkla yardımın ilişkili olduğu belirtildi.
İletişimde sürekli düzeltme yapmak yerine sırası geldiğinde kendini anlatmanın daha sağlıklı olabileceği dile getirilddi. Kullanılan üslubun önemine dikkat çekildi.
Sosyal uyum kavramının tek taraflı gerçekleşmesinin problem teşkil ettiği belirtildi.
İletişimde etkileşimin uyumun aksine daha sağlıklı ve etkili olduğu dile getirildi. Uyum sağlama, uyarlama kavramları üzerine tartışıldı.
Entegrasyon; yani dahil etmenin var olana ekleme, sosyal uyumun karşılıklı etkileşim temeline dayandığı, dahil etme kavramının yaygınlaşmasından endişe edildiği ifade edildi. Dahil etme kavramı yerine kapsayıcılık kavramının öne çıkmasının etkili ve sağlıklı iletişim açısından daha yararlı olacağı düşüncesi vurgulandı.
Kapsayıcılık kavramının anti hiyeraşik olması nedeni ile bu kavramın önemsenmesi gerektiği üzerine vurgu yapıldı.
Engellilerin sınırlarının çoğu zaman ihlal edildiği, engelli birey buna karşı çıktığında sağlamcı tepkiselliğiyle karşılaştığı ifade edildi. Genel olarak toplumun sınır karramını bilmediği dile getirildi. Bireysel alan ihlali konusunda, engelli bireylerin bilinçlendirilmesinin gerekliliği vurgulandı. Bu bilinçlenmenin bireyin sorunlarını çözmede ona yeterlilik kazandıracağı belirtildi.
Engellilik iletişiminde söylemin göz ardı edilmemesi gerektiği ifade edilirken söylemin ve eylemin tutarlılığının gerekliliğine vurgu yapıldı. Eylem-söylem tutarsızlığının en çok engellileri ilgilendiren gün ve haftalarda görüldüğünden söz edildi. Bu tutarsızlıkta bulunanların ifşa edilmesi gerektiği düşüncesi dile getirildi. İfşa etme yönteminin, sosyal medyada karşılığının alınabildiği belirtildi. İfşa iletişiminde desteğin gerekliliğine dikkat çekildi.
Dil ve zihin değişimlerinin birbirini izleyen unsurlar olduğu ifade edildi.
Toplantı, katılımcıların engelli iletişimine dair kendi deneyimlerini paylaşmalarıyla sona erdi.
Siz de aylık online değerlendirme toplantılarımızda konuşulmasını istediğiniz bir konuda gündem önerisinde bulunmak için, gündem öneri formunu kullanabilirsiniz