"Engellilere Yönelik Şiddet ve/veya İstismar" başlıklı 76. Aylık Online Değerlendirme Toplantısı, 26 Ekim 2023 tarihinde Google Meet üzerinde gerçekleştirildi.
Toplantıyı yaklaşık 20 kişinin takip ettiği görüldü. Toplantının moderasyonunu Oğuzhan AL yürütürken Toplantı tutanağı Ümmü SEYREK tarafından alındı.
İletişim, Etkinlik ve Farkındalık Komisyonu Aylık Değerlendirme Toplantısı ekibi katkılarıyla hazırlanan toplantıda şu sorulara yanıt aranmaya çalışıldı:
*Engellileri şiddet ve/veya istismar durumlarında toplumun diğer kesimlerinden daha riskli kılan ekonomik, sosyal ve yasal unsurlar neler?
*Engellilere yönelik şiddet ve/veya istismara dair mevcut durumda verilerin toplanmasında ve var olan politikalarda yaşanan sorunlar neler?
*Engellilere yönelik şiddet ve/veya istismar yaşandığında başvuru mekanizmaları nasıl olabilir?
*Şiddet ve/veya istismar sonrası engellilerin fiziksel, zihinsel ve psikolojik olarak tedavisini; rehabilitasyonunu ve sosyal açıdan yeniden bütünleşmesini sağlayıcı tedbirler neler olabilir?
*Şiddet ve/veya istismarı önlemeye yönelik hizmetler etkin bir şekilde nasıl denetlenebilir?
*Engellilere yönelik şiddet ve/veya istismar durumunda hangi politikalar geliştirilebilir; çocuk olma ve cinsiyete dayalı hal, politikalara nasıl dahil edilebilir?
*Engellilere yönelik şiddet ve/veya istismar durumlarını önleme; tespit etme ve bildirmeye dair engellilere, ailelere, kamu personeline ve topluma yönelik nasıl bilgilendirmeler düzenlenebilir?
*Engellilerin şiddet ve/veya İstismara Maruz Kalmaması için nasıl bir savunuculuk yürütülebilir, bu konuda sivil toplum nasıl bir iş birliği yapabilir?
Katılımcılar engellileri şiddet ve/veya istismar durumlarında toplumun diğer kesimlerinden daha riskli kılan ekonomik, sosyal ve yasal unsurların neler olduğuna dair; engellilerin toplum tarafından kendilerini ifade edemeyen, kendi haklarını savunamayan, şiddet ve/veya istismarı kanıtlayamayan, aciz/eksik/yetersiz olarak görüldüğünü ifade etti. Ekonomik şartlar nedeniyle araya yoksulluk faktörünün girmesiyle şiddet ve/veya istismar vakalarının yaşandığı da belirtildi. Yasaların engelliler açısından erişilemez olduğu söylendi.
Engellilere yönelik şiddet ve/veya istismar yaşandığında başvuru mekanizmalarının bütün engel grupları için erişilebilir olması gerektiği dile getirildi. Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen KADES (Kadın Acil Destek) uygulaması minvalinde engellilerin şiddet ve/veya istismarı vakaları için de bir uygulama tasarlanması fikri önerildi. Geliştirilecek uygulamada ya da hali hazırdaki mekanizmalarda engellilerin kanıt sunma probleminin çözümlenmesine yönelik görüntü ve ses kaydı alabileceği yasal bir tasarı olması gerektiği paylaşıldı. Uygulama ya da mekanizmanın herkesin kullanımına açık olması ifade edildi. Engellilerin özelliklerine göre hizmetler verilmesi, telefon veya whatsApp hatlarında işitme engellilere yönelik işaret dili desteği ve yazma desteği gibi uygulamaların olması dile getirildi.
Moderatör Oğuzhan AL; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ALO 183 hattının aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları, gaziler, gazi yakınlarına yönelik gelen çağrılara rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunduğunu, 0 (501) 183 0 183 numarasının da whatsApp ihbar hattı olduğunu açıkladı. İşitme engelliler için işaret dili tercümanının bulunduğunu, 0 549 381 0 183 nolu hat üzerinden görüntülü görüşmelerin gerçekleştirilebileceğini ekledi. Acil vakalara kolluk kuvvetlerinin müdahale ettiğini, diğer vakalara ise Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının birkaç gün içerisinde müdahil olduğunu belirtti.
Katılımcılar şiddet ve/veya istismar sonrası engellilerin fiziksel, zihinsel ve psikolojik olarak tedavisini; rehabilitasyonunu ve sosyal açıdan yeniden bütünleşmesini sağlayıcı tedbirler için engellilerin şiddet ve/veya istismarı tanımlayabilmesinin önemli olduğunu, kişilerin kendilerini suçlu hissetmesinin önlenmesini, cesaretlendirici çalışmaların yapılması ve engellilerin özelliklerine göre kapsayıcı, kültüre duyarlı danışmanlık hizmetlerinin verilmesi gerektiğini aktardı. Yine katılımcılardan destek hizmeti verenlerin vakaları takip etmesi ve kişilerden haberdar olması talepleri geldi. Koruma hizmeti veren kurumların engellilerin ulaşımına ve yaşamına uygun olarak erişilebilir bir şekilde düzenlenmesinin engellinin bağımsızlığı için elzem olduğu vurgulandı. Engelliler için ulaşım hizmetinin verilebilmesinden de bahsedildi. Kolluk kuvvetlerine bilinçlendirici eğitimler verilmesi söylendi. Aileden/bakım verenlerden kaynaklı şiddet ve/veya istismarın tespit edilip aileye/bakım verenlere de danışmanlık hizmetleri sunulmasına değinildi.
Engellilere yönelik şiddet ve/veya istismar durumlarını önleme; tespit etme ve bildirmeye dair engellilere, ailelere, kamu personeline ve topluma yönelik engelliler ve bakım verenlerinin bilinçlendirilmesi, bunun için kitle iletişim araçları kullanılarak eğitimlerin yayınlanması, kamu personeline yönelik verilen eğitimlerin herkesin katılabilmesi için vardiyalı sistemlerle olması, ders kitaplarındaki şiddet söylemlerinin çıkarılması, bilinçlendirici çalışmaların yanı sıra kültür oluşturmanın daha kalıcı bir yöntem olduğu, muhtarlara yönelik çalışmaların yapılması ve yasal tedbirler alınmadığında cezai yaptırımların uygulanması paylaşımlarında bulunuldu.
Engellilerin şiddet ve/veya istismara Maruz Kalmaması için hak temelli çalışmaların devam etmesi, şiddet ve istismarın gündemde tutulması ve hukuki girişimlerde bulunarak vakalara dahil olunması, maruz kalınan her şiddet ve/veya istismara sessiz kalmayarak kanuni başvuruların yapılması, savunuculuk çalışmalarının ve sivil toplumun iş birliği içerisinde olmasının önemli olduğu aktarıldı. Şiddet ve/veya istismar vakalarını gündemde tutmak ve yasal olarak dahil olmak için bir ihlal masasının kurulabileceği belirtildi. Bununla birlikte politika belgeleri ve kurumsal kültür oluşturmanın gerekliliği anlatıldı. Engelliliğin ve engellilerin istismarına karşı mücadele için Çağdaş Görmeyenler Derneği, Eğitimde Görme Engelliler Derneği, Engelsiz Erişim Derneği ve Görme Engelli Evrensel Hukukçular Derneği tarafından Engelliliğin İstismarı İle Mücadele Platformu kurulduğu, ilgili konuya yönelik ağ, platformların içerisinde yer almanın önemi üzerinde duruldu.
Toplantı bu görüşlerin paylaşılmasının ardından moderatörün kişilerin engelliliğe dair gündemdeki bir konuyu ele alınmasını istediklerinde gündem öneri formunu kullanabileceklerini hatırlatmasıyla ve Aylık değerlendirme Toplantılarını değerlendirmek amacıyla hazırlanan formu doldurmalarını paylaşmasıyla sona erdi.
Siz de aylık online değerlendirme toplantılarımızda konuşulmasını istediğiniz bir konuda gündem önerisinde bulunmak için, gündem öneri formunu kullanabilirsiniz