Derneğimizİletişim, Etkinlik ve Farkındalık Komisyonu’nca, her ay farklı bir gündemle düzenlenen Aylık Değerlendirme Toplantılarının 27 ncisi, “Engellilik, Medya ve Ötekileştirme” başlığıyla 27 Kasım 2018 tarihinde EGED TeamTalk sunucularında gerçekleştirildi

Toplantıda 30’u aşkın katılımcı fikir beyanında bulundu.

Toplantıyı modere eden Ilgın Aydınoğlu, bu başlığın seçilmesinin nedeni olarak 3 Aralıkta karşılaşılması muhtemel ayrımcı söylemleri işaret etti.

Toplantının konuşmacıları; İstanbul Üniversitesi Engellilik Araştırmaları Yükseklisans Programı öğrencileri Nilay Vardar, Oytun Gürbüz ve Canan Çam Yücel oldu.

İlk sözü alan Nilay Vardar, 7 yıl engellilikle ilgili haberler yaptığını belirterek engellilikle ilgili bildiklerinin gün geçtikçe arttığını ifade etti. Engellilerin sokakta görünürlüğüyle paralel olarak medyada yer aldığını vurgulayan Vardar, 2002 yılında yapılmuş bir araştırmayı işaret ederek o zaman engellilerin %12’lik bir azınlıkta olduğunu ve bu nedenle medyada da az yer aldıklarını ifade etti. Vardar “Engeline Rağmen Başardı”, “Karanluk Dünyasına Işık Oldu.” Gibi medyadaki bazı kalıp başlıkları örnek göstererek engellilerin medyada iki durumda görünebildiklerini, bu durumlarının da ya mağduriyet ya da Kahramanlık olduğunu anlattı. Yine, “Duymuyorlar Ama Seviyorlar” başlığını inceleyen Vardar, bu tür haberlerde 2 engellinin doğal olarak evlenebileceğini, bunun da nasıl 2 engelsiz bireyin evliliğinin haber değeri yoksa 2 engelli bireyin evliliğinin de haber değerinin olmadığını vurguladı. Son olarak medyada yalnızca ayrımcı haberlerin olmadığını vurgulayan Nilay Vardar, hak temelli yaklaşımla yazılan “Biyonik Kulak Ameliyatları” konusunu örnek verdi. Nilay Vardar,Engellilik alanında çalışan Sivil Toplum Örgütleri sayesinde bu ayrıştırıcı dilin düzeleceğini belirterek yapılması gerekenleri sıraladı:

*Engellileri Mağdur ya da kahraman olarak göstermeme,

*Engellilerin hayata tam ve eşit katılımına vurgu yapma,

*Engellilerin bağımsız bir birey olduğuna vurgu yapma,

*Yeti kaybına değil engellere vurgu yapma,

*Ajitatif olmayan bir dil kullanma,

*Sorumluları gösterme,

*Çözüm önerileri sunma,

*Hak temelli çalışan sivil toplum kuruluşlarının görüşlerine yer verme,

*Ulusal ve uluslararası mevzuatlara yer verme,

*Haberlerde toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama,

*Engellilerin yalnızca engellilikte değil her konuda fikrini alma.

Daha sonra sözü alan Canan Çam Yücel, 1-5 Aralık 2016 tarihleri arasında bazı ulusal kanallarda çıkmış “3 Aralık Haberleri”ni incelediği çalışmayı sundu. 5 Gün içinde 5 farklı televizyon kanalında engellilikle ilgili toplam 34 haber takip edebildiğini anlatan Yücel, bu haberlerin 27’sinin yalnızca 3 Aralıkta verildiğini, diğer 7 haberin ise 2, 4 ve 5 Aralıkta yayımlandığına dikkat çekti. Bu haberleri 7 farklı kategoride inceleyen Yücel ilk olarak “3 Aralık Etkinlikleri” kategorisinde; Down sendromluların skeçlerine ve engellilerin istihdamdaki düzene dikkat çekme amaçlı yürüyüşlerine örnek verdi. İkinci kategori olarak “Siyasileri Kapsayan Haberler”de ise başbakanın otizm farkındalığını ön plana çıkaran haberlere örnek verdi. “Yardım Odaklı Haberler” kategorisinde İndirim çadırlarının varlığını ve bu çadırlardan elde edilen gelirin engellilerin ihtiyaçlarının karşılanmasını konu alan haberleri örnekleyen Canan Çam Yücel, “Erişilebilirlik Haberleri kategorisinde ise sesli betimlemeyi ve engelsiz yaşam fuarlarını konu alan haberleri örnek verdi. “Engelli Çocuğu Olan Aileler” kategorisinde fiziksel engellilerin yürüme özlemini konu alan haberleri örnek olarak gösteren Yücel, “Engelli Teknolojileri” kategorisine de biyonik kulak ve omurilik felçlilerine destek teknolojileri konu alan haberleri örnek gösterdi. “Engellilerin Başarı Öyküleri” kategorisine, Engelli sporcuların elde ettiği başarıları yücelten haberleri örnek gösteren Yücel, son olarak “Diğer” kategorisine de bir trafik kazasında şoförün hem ehliyetsiz hem alkollü hem de engelli olduğunu anlatan haberi örnek gösterdi.

Son olarak sözü alan Oytun Gürbüz de”21. Yüzyıl Türk Sinemasında Engellilik Tasviri” adlı çalışmasını sundu. Engellilik temasının işlendiği 9 filmi incelediğini ifade eden Gürbüz, bu filmlerde engelliliğe yönelik lehte ve aleyhte kanıtlar olduğunu ifade etti. Lehte kanıtlarda; bir engellinin sadece engelinin karekterize edilmemesi, birey olarak karekterin taşıdığı bütün rollerin yansıtılması, engellinin toplumdan soyutlanmış bir biçimde değilde toplumla ilişkisinin yansıtılması gerektiğinin önemini vurgulayan Oytun Gürbüz, Utanç” konusunun da ayrımcı söylemi önlemeye katkı olarak filmlerde işlenebileceğini ifade etti. Aleyhte kanıtlarda ise Gürbüz, incelediği 9 filmden 7’sinde engelli bireyin şiddete maruz kaldığını, 6’sında ise engellinin alay konusu olduğunu vurguladı.

Sunumların ardından katılımcılar sunuculara merak ettikleri soruları yöneltti. Soru cevap oturumunun sonunda katılımcılara gelecek toplantıların gündemlerini kendilerinin de belirleyebilecekleri hatırlatılmasıyla toplantı sona erdi.
Toplantı ses kaydını mp3 olarak indirmek için tıklayın