TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ POLİTİKA BELGESİ

Amaç

Eğitimde Görme Engelliler Derneğinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizliğin oluşması durumunda izlenecek adımların belirlenmesi amacıyla bu Politika Belgesi hazırlanmıştır. Temel amaç, toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesini Eğitimde Görme Engelliler Derneğinin vizyon ve misyonu gözetilerek tüm faaliyetlerinde güvence altına almak için uyulması gereken ilkeleri ortaya koymaktır.
Bu temel ilkeler doğrultusunda Politika Belgesi’nin amaçları şu şekildedir:
1. Örgüt içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için gerekli koşulları oluşturmak
2. Örgüt içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliğine dair farkındalığı arttırmak, tüm örgüt bileşenlerini bilgilendirmek
3. Toplumsal cinsiyet eşitliğine dair kavramların ve örgüt içerisinde yürütülen faaliyetlerde izlenecek yolların herkes tarafından bilinmesini sağlamak
4. Örgüt içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı iletişimi güçlendirmek
5. Örgüt içi kurumsal kapasiteyi güçlendirmek amacıyla toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesine ilişkin bilinç düzeyini arttırmak, eşitsizliği yaratan ve yeniden üreten her türlü eylemi görünür kılmak ve gerekli önlemleri almak
6. Örgüt içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak amacıyla oluşturulan mekanizmaların sistemliliğini sağlamak

Kapsam

Bu Politika Belgesi; Eğitimde Görme Engelliler Derneğinin Genel Merkezi ve Temsilcilikler ile fiili ya da üyelik ilişkisi olan herkes; Yönetim Kurulu Üyeleri, Çalışma Komisyonları Üyeleri, İl Temsilcileri, profesyonel çalışanlar, gönüllüler, stajyerler, aktivistler ve faaliyet kapsamında çalışılan uzman, çevirmen, eğitimci, moderatör ve oluşacak diğer pozisyonlarda yer alanlar için geçerlidir. EGED ile fiili ya da üyelik bağı olan insanlar arasındaki ilişkileri ve onların üçüncü taraflarla ilişkilerini kapsar. Örgüt içi tüm faaliyetleri yürütme esnasında toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını hedefler, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için atılacak adımları tanımlar ve toplumsal cinsiyet eşitliğini ana akımlaştırmayı amaçlayan temel politikaları ortaya koyar. Ayrıca yaş, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, politik düşünce, köken, engeli olma durumu, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği, medeni durum, ekonomik kazanç, mesleki kıdem ve diğer atfedilen kimlikleştirici, statüleştirici özelliklerden bağımsız olarak EGED bünyesindeki herkes için geçerlidir. EGED, bu Politika Belgesi ile toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılığın karşısında olduğunu beyan eder. Örgüt içinde yer alan herkese yönelik şiddet ve istismarın karşısında durur ve yaşanabilecek olumsuz durumlara karşı gerekli tedbirleri alarak herkesin eşit yaşam hakkını savunur.
EGED, cinsiyete duyarlı ve insan hakları temelli yaklaşımı benimser. Çeşitliliklerin farkında olarak bünyesindeki herkese eşit fırsatların tanınmasını taahhüt eder. Herkesin yaşamın her alanında farklılıklarını gözeterek kendi kararlarını alabilecekleri, kendilerini geliştirebilecekleri ortamlar sağlamak için kurumsal kapasitesini güçlendirir.

Dayanak

Bu Politika Belgesi Eğitimde Görme Engelliler Derneği bünyesinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması amacıyla; Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966), Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966), Kadına Karşı Her Türlü Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (“CEDAW”, 1979) ve İhtiyari Protokolünün yanı sıra CEDAW Komitesinin kadınlara karşı şiddete ilişkin 19 No.lu Genel Tavsiye Kararı ve Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (2006) gibi uluslararası antlaşmalara, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının ilgili maddelerine, ilgili mevzuata ve Eğitimde Görme Engelliler Derneği Tüzüğü’nün (2013) 2. maddesine dayanmaktadır.

Tanımlar

Bu Politika Belgesi’nde geçen;
Dernek: Eğitimde Görme Engelliler Derneğini,
Tüzük: Eğitimde Görme Engelliler Derneği Tüzüğü’nü,
Yönetim Kurulu: Eğitimde Görme Engelliler Derneği Yönetim Kurulunu,
Denetim Kurulu: Eğitimde Görme Engelliler Derneği Denetim Kurulunu,
Çalışma Komisyonu: Dernek üyelerinin görüşleri ve Yönetim Kurulunun kararıyla, ihtiyaç duyulan konularda faaliyet yürütmek amacıyla kurulan çalışma ekibini,
İl Temsilcileri: Eğitimde Görme Engelliler Derneğinin Tüzüğü ile belirlenen amaçlarını gerçekleştirmekle görevlendirilen İl Temsilcilerini
ifade eder.

Toplumsal Cinsiyet:

“Toplumsal cinsiyet” kavramı; kadının ve erkeğin doğuştan değil sonradan oluşturulan, sosyal yapılarca belirlenen rollerini ve sorumluluklarını ifade eder. Toplumsal cinsiyet sosyokültürel olarak belirlenen “cinsiyet rollerine” karşılık gelir. Cinsiyet rolleri; mevcut kaynaklardan bireyin davranış kalıpları, sorumlulukları, eğitime ulaşımı, sağlık hakkına ulaşımı, özgürlük hakkı gibi birçok alanı belirler.

Cinsiyetçilik:

Cinsiyetçilik, kişinin cinsiyetine veya toplumsal cinsiyetine dayalı önyargı veya ayrımcılıktır. Cinsiyetçilik herkesi etkiler. Basmakalıplarla ve toplumsal cinsiyet rolleriyle bağlantılıdır ve bir cinsiyetin veya toplumsal cinsiyetin doğası gereği diğerinden üstün olduğu inancını içerebilir. İleri düzey cinsiyetçilik kadın düşmanlığını, cinsel tacizi, tecavüzü ve diğer cinsel şiddet biçimlerini meşrulaştırabilir. Cinsiyet ayrımcılığı, cinsiyetçiliği kapsayabilir. Cinsiyet ayrımcılığı, sosyal veya kültürel gelenek ve normlardan ortaya çıkabilir.
Cinsiyetçilik; bir cinsiyetin diğerinden üstün olduğunu savunan görüş, bilinçli/bilinçsiz tutumlar, yaşam biçimi, düşünce ve ideolojidir. Davranışa, kullanılan dile, esprilere, şakalara ve yaklaşımlara yansır.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği:

Cinsiyet eşitliği, farklı cinsiyetlere sahip bireylerin eşit haklara sahip olması demektir. Farklı cinsiyetlere sahip kişilerin tüm kamusal ve özel yaşam alanlarına eşit seviyede katılımı ve bu alanlarda eşit seviyede görünür olması anlamına gelir.
Toplumsal cinsiyet farkları üzerinden kurgulanan hiyerarşik ilişkilerin sonlandırılması; güç farklılıklarına yol açan bu ilişkilerin, değerlerin ve kurumların toplumsallaşma mekanizmalarının dönüşmesidir.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Sağlanması için İzlenecek Adımlar

Örgüt içinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için izlenecek adımlar aşağıdaki gibidir:
1. Eğitimde Görme Engelliler Derneği karar alma mekanizmalarında bulunan herkes, örgüt içinde yürütülen faaliyetlerde toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasından sorumludur.
2. EGED Toplumsal Cinsiyet Politika Belgesi’nin, örgüt ile fiili ya da üyelik bağı olanlar tarafından bilinmesi sağlanır.
3. EGED’e yeni üye olan, gönüllü olan veya çalışan kişilerin Politika Belgesi’nden haberdar olması sağlanır.
4. Politika Belgesi, oryantasyon ve eğitimlerin bileşeni haline getirilir.
5. EGED ile çalışacak herkes Politika Belgesi’nden haberdar edilir.
6. İşe alım süreçlerinde toplumsal cinsiyet eşitliği dikkate alınır.
7. Dernek bünyesinde çalışan kadınlara ayda 1 gün regl izni kullanma hakkı sağlanabilir. Regl izinleri iş akışına ve izin çizelgesine eklenir.
8. Dernek bünyesinde düzenlenen etkinliklere katılım için hazırlanan başvuru formları toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısıyla oluşturulur.
9. Yönetim Kurulu Üyelerini, Çalışma Komisyonları Üyelerini, İl Temsilciliklerini, genel üye ve takipçileri kapsayan toplantılarda; Dernek kapsamında yayınlanan yazılı, görsel ve sesli içeriklerde, sosyal medya paylaşımlarında; Dernek kapsamında gerçekleştirilen çevrim içi ve yüz yüze etkinliklerde toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle hareket edilir; faaliyet katılımlarında cinsiyet dengesi gözetilir.
10. Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu, Komisyonlar ve İl Temsilciliklerinde cinsiyet dengesi gözetilir.
11. Stratejik Plan’ın, Komisyonlar ve İl Temsilcilikleri programlarının, projelerinin, faaliyetlerinin geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi süreçlerinin toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımı gözetilerek yürütülmesi sağlanır.
12. Komisyonlar Yönergesi, İl Temsilcilikleri Yönergesi, Süreğen Faaliyetler Yönergesi, Burs Yönergesi ve Dernek tarafından çıkarılacak Yönergelerde Politika Belgesi’ne referans verilir.
13. Toplantılar moderasyonla yapılır, örgüt içi ve herkese açık alanlarda kişilerin eşit söz hakkı garanti edilir.
14. Paylaşılan tüm fikirlere Dernek vizyon ve misyonu gözetilerek eşit mesafede yaklaşılır.
15. Toplum tarafından cinsiyetlere atfedilen rollerin, davranışların, faaliyetlerin, özelliklerin ve kalıpların karşısında durularak toplumsal cinsiyete duyarlılık sağlanmaya çalışılır.
16. Yürütülen faaliyetlerde toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle iş bölümü ve paylaşımı gerçekleştirilir.
17. Yerelde engelli kadınların ve kız çocuklarının bağımsızlık becerilerinin güçlendirilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi için çalışmalar yürütülür.
18. Cinsel sağlık ve üreme sağlığı gibi alanlarda eğitimler düzenlenir.
19. Engelli kız çocuklarının ve kadınların eğitime erişimde karşılaştığı bariyerlerin tespit edilebilmesi için izleme çalışmaları yürütülmesi ve devamında buna ilişkin politika önerileri geliştirilmesi hususunda adımlar atılmaya çalışılır.
20. Engelli kadınların istihdama katılımlarındaki bariyerlerin aşılabilmesine ve istihdam alanında karşılaştıkları güçlüklerin çözümlenmesine yönelik çalışmalar yapılır.
21. Kadınların dijitalleşme ve teknolojiye hakimiyet alanlarındaki yeterliliği artırılmaya çalışılır.
22. İzleme-değerlendirme çalışmalarında farklı cinsiyetlere dayalı ayrıştırılmış veri toplanır.
23. EGED bünyesinde toplumsal cinsiyet dili oluşturulması için uzman desteğiyle eğitimler ve görünürlük çalışmaları düzenlenir.
24. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi için; yapılacak çalışmalar, hazırlanacak projeler ve yürütülen programlarla ilgili toplumsal cinsiyete duyarlı bütçe planlaması yapılır; fon geliştirme sürecinde kaynakların bir kısmının bu amaca ayrılması sağlanır.
25. EGED, engellilik ve toplumsal cinsiyet kesişimi odağında toplumsal cinsiyet eşitliği alanında çalışan hak temelli örgütlerle iş birliklerine açıktır.
26. Örgüt içerisinde şiddete sıfır tolerans ilkesi ile hareket edilir, şiddet ve tacizin önlenmesine yönelik mekanizmalar geliştirilir.
27. Örgüt içerisinde toplumsal cinsiyet çalışmalarının takibi için, üyelerden alanda çalışmaları bulunan bir toplumsal cinsiyet odak kişisi belirlenir.
28. Bu Politika Belgesi’nde hüküm bulunmayan veya açıklık olmayan hallerde Dernekler Kanunu ve ilgili diğer mevzuat ile Tüzük ve Genel Merkez tarafından çıkarılmış veya çıkarılacak olan düzenlemelere uyulur.
29. Bu Politika Belgesi, Dernek Yönetim Kurulu tarafından kabul edildiği tarihte işleme koyulur.