Hazırlayan: Mert KARAGÜZEL
Bu anlatım NVDA ekran okuyucusu ve Chrome internet tarayıcısı üzerinden yapılmaktadır.
JAWS kullanıcıları için bazı yerler değişiklik gösterebilir.

Giriş

Öncelikle DYS sistemine web üzerinden nasıl girileceğine bakalım.
DYS sistemine bilgisayar üzerindeki tarayıcılarla iki yolla girilebilir.

1. dysweb.meb.gov.tr üzerinden giriş:

Tarayıcımızdan
https://dysweb.meb.gov.tr/
adresine giriş yapalım.
Karşımıza DYS web portalının giriş sayfası gelecek.
İlk yazı alanımız güvenlik kodu yazma alanıdır.
Buraya güvenlik kodunu yazalım.
Güvenlik kodu üzerindeki rakamları dinlemek için tıklayınız adlı grafik üzerine tıklayarak güvenlik kodunun sesli halini dinleyebilir ve altındaki yazım alanına da güvenlik kodunu yazabiliriz.
Bir alttaki kullanıcı adı giriniz yazı alanına T.C. kimlik numaramızı girelim.
Bir alttaki parola yazı alanına da MEBBİS parolamızı girelim.
Ardından giriş yap düğmesine basalım.
Bu sayede DYS web sistemimize girmiş olduk.

2. E-devlet ile giriş:

Tarayıcımızdan
https://dysweb.meb.gov.tr/
adresine girelim.
Sayfanın en üstüne çıkarak ve aşağı inerek E-devlet giriş linkini bulup tıklayalım.
Açılacak sayfadaki yazım alanlarına T.C. kimlik numaramızla E-devlet şifremizi yazarak ve giriş yapa basarak DYS web portalına E-Devlet üzerinden giriş yapmış oluruz.

3. MEBBİS üzerinden giriş:

Öncelikle tarayıcımızdan
https://mebbis.meb.gov.tr/
sitesine girelim.
Burada MEBBİS kullanıcı adımızla yani T.C. kimlik numaramız ve MEBBİS şifremizle oturum açalım.
Giriş düğmesine bastıktan sonra karşımıza MEBBİS, E-okul, ÖBA, EBA gibi portallara tek bir yerden erişebildiğimiz arayüz çıkacak.
Burada sayfanın en üstüne gidelim ve başlıkları gezmemizi sağlayan h harfine basarak DYS başlığını bulalım.
Bir alta inerek link diye başlayıp T.C. kimlik numaramızın yazılı olduğu alanı bulup tıklayalım.
Karşımıza DYS web portalımız açılmış oldu.

Sayfayı Tanıma

DYS web açıldıktan sonra kontrol+home ile sayfanın en üstüne gidelim.
Aşağı doğru inerken adımızı soyadımızı, T.C. kimlik numaramız, okulumuz gibi bilgileri duyacağız.
Yine aşağı doğru inelim.
Sorgular, ayarlar, yardım, çıkış ögelerinden sonra karşımıza çeşitli ögelerden oluşan bir ağaç görünüm alanı çıkacak.
Sorgular linkine bastığımızda karşımıza iki ögeli bir liste çıkacak.
Dilekçelerim ve kişi evrak sorgusu.
Dilekçelerim ögesi bizlerin kurumumuza verdiğimiz dilekçelerimiz varsa onların takibini yapabileceğimiz bir alandır.
Sorgular alanından sonra karşımıza bir ağaç görünümü listesi gelecektir.
Buradaki ağaç görünümlerinde gezinmek için NVDA kullanıyorsak insert+boşlukla odak kipine geçmeliyiz. JAWS kullanıyorsak da insert+z ile sanal imleci kapatmalıyız.
Ağaç görünümüne odaklanmak için tab ve şift tab yaparak ağaç görünümü ögelerinin üzerlerinde olduğumuzdan emin olmalıyız.
Ardından ok tuşlarıyla gezerek; aktif işler, bugün, geç kalanlar, reddedilenler, onayladıklarım, reddettiklerim, onayda bekleyenler ve tümü ögelerini görebiliriz.
Biz şimdi onaylayacağımız belgeleri göreceğiz.
Bunun için ilgili listeden aktif işler ögesini bulup tıklıyoruz.
Eğer NVDA otomatik olarak tarama kipine geçmezse insert+boşluk basarak tarama kipine geçiyoruz.
JAWS'ımızın da sanal imlecini insert+z ile açıyoruz.
Artık aktif işler bölümüne girmiş bulunuyoruz.

Belgeleri Okuma ve Onaylama

DYS Web portalına girdikten sonra sistem genelde aktif işler bölümü açık bir şekilde karşımıza gelir.
Gelmezse yukarıdaki anlatıldığı şekilde aktif işler bölümüne geçiş yapabiliriz.
Aktif işler bölümüne geldiğimizi varsayalım ve devam edelim.
Kontrol+home basarak sayfanın en üstüne gidelim.
Aşağı doğru inerken aktif işler klasöründe kaç tane evrakın bulunduğu bilgisini duyabiliriz.
Mesela şu an benim aktif işler klasörümde 5 tane onayda bekleyen evrak bulunuyor.
Aşağı doğru indiğimizde karşımıza bir tablo çıkacak.
Sayı - Tarih, Konu(Açıklama), Onay Listesi, Tarih, Onaylayan Bilgisi gibi sütunları duyacağız.
Altta da belgelerimizi ve ilgili sütunların verilerini göreceğiz.
Aşağı doğru inelim ve ilk belgemizi bulalım.
Zaten belgeler 1, 2, 3 gibi sıra numaralarıyla dizilmişler.
İlk belgemizi bulalım ve konunun altındaki gözden geçirme denilen öge üzerinde enter basalım.
Ardından kontrol+end tuşlarına basarak sayfanın en sonuna gidelim.
Bize gelen evrak gözden geçirme diye bir anons vermesi gerekiyor.
Burada enter yapalım ve belgemizi inceleyeceğimiz panelin açılmasını sağlayalım.
Kontrol+home ile sayfanın en üstüne çıkalım ve aşağı oklarla sayfamızı inceleyelim.
Sayfayı yukarıdan incelerken; gelen evrak gözden geçirme, kapat düğmesi, konusu, belgeyi kaydet düğmesi, evrak içeriği, kenar çubuğunu aç kapat düğmesi, bul düğmesi, önceki, sonraki gibi çeşitli ögeler duyacağız.
Yine aşağı doğru devam ettiğimizde bu belge güvenli adres diye başlayan bir yazıyla karşılaşacağız.
Artık belgemizin esas alanındayız.
Aşağı doğru inerek belge içeriğimizi okuyabiliriz.
Belgemizin ek listesi, dağıtım bilgileri, evrak bilgileri, okudum gibi düğmelerini b harfiyle de bulabiliriz, aşağı okla inerek de bulabiliriz.
Ek listesi düğmesi; belgemize eklenen eklerin bulunduğu listeyi açmayı, görüntülemeyi, dilersek de ekleri tek tek bilgisayarımıza indirmeyi sağlayan bir alandır.
Okudum düğmesi; incelediğimiz belgeyle işimiz bittikten sonra basacağımız ve onay işlemimizi gerçekleştirebileceğimiz düğmedir.
Dağıtım bilgileri düğmesi; iki sekmeden oluşan bir bölümdür.
Varsayılan olarak açık sekme havale yapılmış birimlerdir.
Bir altında da evrakın dağıtım listesi sekmesi bulunur.
Evrak bilgileri düğmesi; bu alanda da iki sekme bulunmaktadır.
varsayılan seçili sekme evrak bilgileridir.
Bir altında da akış bilgileri sekmesi bulunur.
Ek listesi, evrak bilgileri, dağıtım bilgileri düğmelerine basıldığında o düğmelerle ilgili içerikleri görebilmek için, kontrol+end ile sayfanın en sonuna gideriz ve ilgili öge adının duyulduğu yerde enter basarak tıklanılan alanın görüntülenmesini sağlarız.
Bunu bir örnekle açıklayalım:
Benim aktif işler klasörümdeki ilk belge "Araştırma İzin Talebi" konulu bir belge.
Tablodan belgemi buldum ve gözden geçir alanına enter bastım.
Sayfanın en altına indim ve gelen evrak gözden geçirme denilen alanda enter bastım.
İlgili belgeme girmiş oldum.
Sayfayı en üstten aşağıya doğru incelemeye başladığımda belgemin ne hakkında olduğunu anlatan üst yazıyı gördüm.
Ek listesine gitmek istedim.
B harfine basarak ek listesi düğmesine enter bastım.
Sayfamın en altına gittim ve evrak ek listesi adlı ögeye enter bastım.
Artık karşıma bu belgeyle ilgili ekli dosyaların bulunduğu alan geldi.
Burası da bir tablo şeklinde tasarlanmış.
Sayfanın en üstüne gittim ve t harfiyle tablonun başına geldim.
Aşağı doğru inerek ekli dosyaları görebilirsiniz.
Her ekli dosyanın altında eki görüntüle düğmesi ve eki bilgisayarıma indir düğmesi vardır.
Bu düğmelerle işlemlerinize devam edebilirsiniz.
Bu alanla işiniz bitince b harfiyle ya da ok tuşlarınızla kapat düğmesini bulunuz ve tıklayınız.
Kapat düğmesi diye anons edilen yeri bulduğunuza emin olunuz.
Bir de sadece kapat diye okunan bir yer var. Orası bizi ana belgemize atmıyor.
Böylelikle ek listesini kapatacaksınız ve tekrar ana belgenize döneceksiniz.
Belgeyi onaylamak için de okudum düğmesini bulunuz ve basınız.
Bu şekilde ilk belgedeki işlemlerimizi tamamlamış olduk.
Okudum düğmesine bastığımızda aktif işler klasörümüzde başka okunmamış belge varsa otomatik olarak o belge açılacaktır.
Bize düşen o belgedeki içeriği görüntülemek için sayfanın en sonuna gitmek ve gelen evrak gözden geçirme adlı ögeye tıklamak olacaktır.
Bütün belgelerimiz bittikten sonra sayfada belge kalmayacaktır.
Sayfanın en üstüne giderek aşağıya doğru inelim.
Aktif işler klasöründe listelenecek evrak bulunmamaktadır yazısını görüyorsak işlemimiz tamamlanmıştır.
Bazen sayfadaki belgeler bitse bile sayının azalmadığını görebiliriz.
Böyle bir durumda yenile düğmesini bulup tıklayalım.
Bu şekilde sayfamızın içeriği yenilenecektir ve bize ana sonuç okunacaktır.

ÖNEMLİ NOTLAR

1. Evrak görüntüleme için gözden geçirme alanına basıldıktan sonra sayfanın altına gidip tekrar gözden geçirme alanına basma durumu NVDA için geçerli olabilir.
JAWS kullanıcıları belki de ilgili evrakın gözden geçirme alanına basar basmaz evrakın içeriğine ulaşabilirler.
2. Aynı şekilde ek listesi, evrak bilgisi gibi evrak içindeki alt alanları görüntülemek için tıklanılan düğmelerdeki sayfa sonuna gidip tekrar ilgili ögenin anons edildiği yere basma işlemleri için de yukarıdaki durum geçerli olabilir.