Karne dönemi yaklaşıyor, öğrenciler ve veliler heyecanla E-Okul'a giriş yaparak notlarını öğrenmeye çalışıyor. Ancak görme engelli kullanıcılar sistem kendileri için erişilebilir olmadığından tek başına E-okul Veli Bilgilendirme Sistemi'nden yararlanamıyor.
Görme engelli bireyler bilgisayarı ekrandaki öğeleri sese çeviren ve "ekran okuyucu" adı verilen yazılımlar aracılığıyla kullanıyorlar. Bu yazılım sayesinde internette araştırma yapmaktan belge hazırlamaya, e-posta kontrolü yapmaktan program kodlamaya kadar birçok işlemi yapabiliyorlar. Ancak bu işlemleri yapabilmelerinin önündeki en büyük engel internet siteleri ve programların erişilebilirlik kurallarına göre uyumlu olmaması. Bu engellerden birini de MEB tarafından geliştirilen E-Okul Veli Bilgilendirme Sistemi oluşturuyor. Bu sistem ilk açıldığında; T.C. kimlik numarası, okul numarası ve güvenlik kodu girme ekranları geliyor. T.C. kimlik numarası ve öğrenci numarası alanlarına rahatlıkla ulaşan görme engelli kullanıcılar, resimdeki kodlara ise kendileri için oluşturulan sesli kod sistemi sayesinde erişebiliyor. Ancak sorun bundan sonraki ekranda başlıyor. Bu sayfada güvenlik kontrolü amacıyla gösterilen fotoğraflardan öğrenciye ait olanın seçilmesi isteniyor. Görme engelli kullanıcılar ise görmediklerinden kendilerine ait olanı seçemiyor ve sisteme erişemiyorlar. Yaşadıkları sorunu ve alternatif güvenlik yöntemlerinin uygulanmasını defalarca talep ettiklerini aktaran görme engelliler, yetkililerin bu duruma kayıtsız kaldığını söylüyorlar.
Oğlumun notlarına tek başına erişemiyorum
Ali Ekber Cengiz, Çorum'da yaşayan görme engelli bir veli. Tek oğlu olan Cem'in de görme engelli olduğunu söyleyen Cengiz, bilgisayarı ekran okuyucu yazılımlarla rahatlıkla kullandığını, bir sesli sohbet odasında da yöneticilik yaptığını aktardı. Ancak E-okul Veli Bilgilendirme Sistemi'nde karşılaştığı fotoğraf seçme ekranını hiç görmediği için geçemeyen Cengiz, oğlunun notlarını tek başına görememenin rencide edici olduğunu dile getirdi. Bu sorunun çözülemeyecek kadar zor olmadığını söyleyen Cengiz, yetkililerin ilgisizliğinin bu durumu ortaya çıkardığını ifade etti.
Okul birincisiyim ama aldığım notları göremiyorum
Görme engelli Amine Ennur Aksoy ise Sivas'ta 11. sınıf öğrencisi. Aksoy; "Eğitimim sırasında bilgisayarımdan ve diğer teknolojik materyallerden faydalanmam sayesinde, iki yıldır okul birincisi oluyorum. Fakat yaptığım çalışmanın sonuçlarını tek başıma göremiyorum. E-okul Veli Bilgilendirme Sistemi’nde güvenliği sağlamak için önüme 5 fotoğraf konuyor ve kendi resmimi seçmem isteniyor. Sınavlarımı bile tek başıma yaparken, sınavdan aldığım notu, erişilebilir olmayan güvenlik uygulaması yüzünden kendi başıma göremiyorum." şeklinde yaşadığı sorunu aktardı.
147'ye durumu bildirdik ama olumlu geri dönüş alamadık
Bursa'da yaşayan ve 10. sınıf öğrencisi olan görme engelli Atakan Nalbant da eğitimi sırasında teknolojiden oldukça yararlanıyor, ancak tek başına okul başarısını öğrenemiyor. Nalbant; "Bu durumu ben ve arkadaşlarım defalarca 147 MEB iletişim hattına bildirdik ama olumlu bir geri dönüş alamadık. Talebimizin ilgili birimlere aktarıldığını söylüyorlar; ama halen bir değişiklik yok. Bize yapılan bu ayrımcı uygulamanın son bulmasını istiyoruz." şeklinde konuştu.
Birim amiri yapacak bir şey olmadığını söyledi
Eğitimde Görme Engelliler Derneği Genel Sekreteri AV. Bayram Şahin Aydın; konuyla ilgili MEB Bilgi İşlem Dairesi’ne yazılı ve sözlü olarak durumu defalarca aktardıklarını fakat herhangi bir geri dönüş alamadıklarını aktardı. Konuyla ilgilenen birim amirinden "yapılacak bir şey yok" şeklinde bir email aldıklarını da söyleyen Aydın; halihazırda alternatif güvenlik yöntemlerinin oluşturulabileceğini ve bunu Bakanlığa açıklamak istediklerini, fakat yetkililerin bu durumu görüşmeyi dahi düşünmediklerini ifade etti. 7-14 Ocak Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası içerisinde bulunduklarını da hatırlatan Aydın; "Bu tür günlerde hangi düzenlemeler yapılırsa daha eşit şartlarda yaşayabileceğimizin ele alınması gerekiyor; ama biz bu kadar basit bir sorunu bile çözmek için çaba harcıyoruz. Kamu kuruluşlarının biz engelli bireylerin karşılaştığı erişilebilirlik sorunlarının çözümünde daha samimi davranması gerekiyor. Esasen bu durum BM Engelli Hakları Sözleşmesi'ne, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun'un "Erişilebilirlik" başlıklı 7. maddesine ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın "Genellik ve Eşitlik" ilkesine aykırı. Eğitimde Görme Engelliler Derneği olarak sorun çözülünceye kadar konunun takipçisi olmaya devam edeceğiz" şeklinde konuştu.
Not: Konuyla ilgili yayınladığımız haberimiz ve Bakanlık yetkilileriyle yaptığımız görüşmeler sonucunda iyileştirmeler yapılmaya başlanmış; görme engelli öğrencilerin giriş ekranındaki fotoğraf seçme uygulaması kaldırılmıştır. Görme engelli veliler için de çalışmalar sürmektedir. Aynı zamanda E-Okul Veli Bilgilendirme Sistemi ve Yönetim Bilgi Sistemi'ne ait Android ve iOS uygulamalarının erişilebilir hale getirilmesi için de Bakanlık yetkilileriyle olan iletişimimiz sürmektedir.